لوتوس چیست؟
لوتوس ، نماد نجابت، رشد معنوی، کمال و چرخه تولد و رشد انسان است. در بیشتر تمدن‌های شرقی یک نماد شناخته شده است و در ایران باستان هم از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌است. لوتوس را با نام‌های نیلوفر آبی یا سوسن شرقی هم یاد می‌کنند. ریشه این گل در خاک و ساقه‌هایش در آب است و روی گل به طرف خورشید قرار دارد. به این معنا که نیلوفر آبی یا لوتوس با سه عنصر آب، باد و خاک گره خورده است. این گل در آب‌های راکد (مرداب) رشد می‌کند، بنابراین زرتشتیان آن را مقدس می‌دانستند و معتقد بودند که محیط نامناسب زندگی نمی‌تواند دلیلی بر بد پرورش یافتن انسان باشد. لوتوس را مظهر روشنایی هم می‌دانند.
لوتوس در اساطیر ایران
در اساطیر ایران، گل نیلوفر آبی، نماد ایزد بانوی ناهید است و در آئین‌های ایران باستان جایگاه ویژه‌ای دارد. همچنین ایزد بانوی آب هم هست که در نقوش برجسته به صورت زنی جوان حجاری شده‌است. نام این الهه اولین بار به صورت آناهیتا در کتیبه‌های هخامنشی دیده شده‌است. بنابراین گل نیلوفر آبی را گل آناهیتا هم می‌نامند.
ریشه‌ی لوتوس را به آئین مهر یا میتراییسم نسبت می‌دهند زیرا در تصویرسازی‌های باستانی، «مهر» از درون غنچه نیلوفر متولد می‌شود. در دین زرتشتی هم این گل نماد اهورا مزداست. سمبل انسانی اهورامزدا نیم تنه مردی است که شاخه‌ای از گل لوتوس را در میان انگشتان خود گرفته‌است. زرتشتیان بر این باورند که نیلوفر آبی جایگاه نگهداری تخمه یا فر زرتشت بوده که در آب نگهداری می‌شده‌است.
این گل به صورت نشان پاکی در بناهای هخامنشیان به عنوان تزئین در بناها کاربر داشته‌است. سنگ نگاره لوتوس در تخت جمشید حکاکی شده‌است که این امر حکایت از اهمیت این گل نزد ایرانیان دارد.
این گُل از مصر به ایران آمده و بعد از آن به هند رفته و به مرور حالت بومی به خود گرفته است. جالب است بدانید، لوتوس نماد رسمی شهر کرمانشاه است. این گل در سرآب نیلوفر در نزدیکی شهر کرمانشاه می‌روید و به عنوان نمادی از آیین مهر در نقوش طاق بستان نیز مورد استفاده قرار گرفته‌است.
مرداب بندر انزلی نیز از دیگر مکان‌های سرشناس در ایران برای رشد نیلوفر آبی است که هرساله گردشگران بسیاری را به این مکان می‌کشاند.
افسانه‌های باستانی در مورد لوتوس (نیلوفر آبی)
در افسانه‌های کهن چنین آمده‌است که در ابتدای خلقت، وقتی خدا به این فکر می‌کرد که خلقت را از کجا شروع کند، برگ لوتوسی را دید که تنها زندگی می‌کند. مقداری از گِلی که لوتوس در آن رشد می‌کرد را در دست گرفت و بر روی برگ لوتوس قرارداد و اینطور شد که سطح زمین به وجود آمد.
سپس، لوتوس به نماد جهان تبدیل شد و در باورهای باستانی، لایه‌های متعدد گلبرگ‌های آن نمایانگر ادوار مختلف جهان، مقاطع و مراتب گوناگون هستی به شمار می‌رفتند. در باور آنها، ظهور نیلوفر از آب‌های اولیه که عاری از هر گونه آلودگی بوده، نشانه خلوص، پاکی و نیروی بالقوه‌است که از درون آن نیروی مقدس حیات، دانش و معرفت ظهور می‌کند. جالب اینجاست که گل نیلوفر آبی در باورهای دینی- مذهبی و اسطوره‌ای ریشه دارد و گذشت زمان، تغییر آداب، عقاید و شرایط اجتماعی نه تنها حضورش را کم رنگ نکرده بلکه مستحکم‌تر هم کرده و همچنان قدرت، صلابت و پایداریش را به رخ بقیه می‌کشد.
مفهوم نماد لوتوس در عقاید و فرهنگ اقوام و ملل
نیلوفر در شرق باستان به اندازه‌ی گل رُز در غرب اهمیت دارد و در مصر باستان و بسیاری از بخش‌های آسیا مورد پرستش بوده است. جنبه‌ی تقدس نیلوفر به محیط آبی آن که نماد باستانی اقیانوس کهنی که کیهان از آن آفریده شده است برمی‌گردد.
این گل در مصر نماد باروری و علامت مشخصه نیل علیا بوده است و در فرهنگ سومری و سامی در کنار ایزدان دیده می‌شود.
نیلوفر آبی در فرهنگ هند نماد خودزایی، نامیرایی، سلامتی و یک نشان تاریخی است. لوتوس همچنین در ارتباط با مادر خدایان هندی و نمادی از باروری سالیانه بوده است.
لوتوس در چین نمادی از عصمت، وقار و زیبایی معنوی، صلح، باروری و تجسم شخصیت زنانه و نشانه‌ای از یکی از چهار فصل سال، یعنی تابستان است.
در هنر آشوری – فینیقی و یونانی – رومی، لوتوس برای مراسم آیینی و تدفینی استفاده می‌شود و بر مرگ، تولد دوباره، رستاخیز و زندگی جاودانه دلالت دارد.
نیلوفر آبی برای آریایی‌های باستانی، مظهر پیدایش مینویی و جاودانگی است؛ زیرا این گل تنها آفریده‌ای است که در مرداب‌ها پدید می‌آید.
نیلوفر آبی با طلوع و غروب خورشید باز و بسته می‌شود، به همین دلیل مظهر خورشید است.
در آیین بودایی، معنای گل لوتوس دقیق بودن، بیداری معنوی و خلوص است.
نماد لوتوس در فشن
در فرهنگ‌های مختلف نیلوفر آبی با چندین رنگ مرتبط است که معنی خاص خود را دارند. به عنوان مثال، گل نیلوفر آبی نماد صلح و خرد است و تقریباً همیشه بسته است. اما به طور کلی در فشن هم گل نیلوفر آبی در هر رنگی که باشد نماد معنویت، مقدس بودن و خلوص است. در فرهنگ‌های شرقی هم آن را با تولد دوباره و قدرت مرتبط می‌دانند.
از این نماد در طراحی انواع لباس و اکسسوری‌ها استفاده می‌شود. طرح تتوی لوتوس هم بسیار محبوب است. طرح‌های بسیار متنوعی از گل لوتوس را می‌توان روی انواع تی‌شرت، روسری، شلوار و کیف مشاهده کرد.
نماد لوتوس در جواهرات
نیلوفر آبی یکی از محبوب‌ترین نمادها در طراحی و ساخت انواع طلا و جواهرات است. دلیل این محبوبیت هم علاوه بر زیبائی ظاهری این گل، مفاهیم مثبت و انرژی‌بخشی است که به آن نسبت داده شده. به همین خاطر ما در ادامه برخی از مفاهیم لوتوس در جواهرات مختلف را برایتان نوشته‌ایم:
گردنبند طلا با طرح لوتوس
استفاده از گردنبند یا آویز طلا با طرح لوتوس یکی از بهترین روش‌ها برای نگه داشتن این گل مقدس در کنار قلب شماست. چون در بالا هم گفتیم که در بسیاری از فرهنگ‌ها، لوتوس نماد نجابت، رشد معنوی، کمال و چرخه تولد و رشد انسان است. شما با خرید و استفاده از این گل زیبای مردابی می‌توانید به دیگران هم نشان دهید که رشد مهنوی برایتان مهم است.
انگشتر / حلقه با طرح لوتوس
از دیگر جواهراتی که نماد لوتوس در آن استفاده می‌شود، انگشتر است. فرق گردنبند لوتوس با انگشتر آن در این است که انگشتر همیشه جلوی چشمان شماست و می‌توان به شما یادآوری کند که همیشه برای رشد روحی خود تلاش کنید.
نماد لوتوس در جواهرات گوشواره
شما می‌توانید از مفهوم و زیبایی گل لوتوس برای گوشواره‌های خود هم استفاده کنید.
منبع : پرسته